بررسی امکان به کارگیری سرخس ها به عنوان شاخص زیستی شرایط رویش گاهی در جنگل های شمال ایران(مطالعه موردی: خیرودکنار نوشهر)

زمینه و هدف: تحقیق حاضر با هدف بررسی امکان به کارگیری سرخس ها به عنوان معرف زیستی شرایط رویش گاه و تعیین مشخصه های فیزیکی و شیمیایی خاک مؤثر بر دامنه پراکنش عناصر رویشی در جنگل آموزشی پژوهشی دانشگاه تهران در منطقه نوشهر انجام پذیرفت. روش بررسی: برای این منظور از روش نمونه برداری انتخابی برای تعیین محل قطعات نمونه استفاه شد و در مجموع 55 قطعه نمونه از منطقه مورد بررسی برداشت گردید. به منظور برداشت فلورستیک، در اشکوب علفی، قطعات نمونه مربعی شکل به مساحت 100 متر مربع تعیین و پوشش علفی با استفاده از جداول تغییر یافته براون بلانکه ثبت گردید. در مرکز و هم چنین چهار گوشه قطعات نمونه، از عمق 20-0 سانتی متری افق سطحی خاک، نمونه های خاک برداشت شد و مهم ترین خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک (رطوبت اشباع، اسیدیته، بافت خاک، آهک، فسفر قابل جذب، درصد ازت کل، پتاسیم تبادلی، درصد ماده آلی) و عوامل فیزیوگرافی( ارتفاع، شیب و جهت) مورد بررسی قرار گرفتند. به منظور تجزیه و تحلیل داده های پوشش گیاهی و تعیین ارتباط بین پوشش رستنی(علفی) و متغیر های محیطی از آنالیزهای مختلف (آنالیز خوشه ای،آنالیز تطبیقی قوس گیری شده[1] و آنالیز تطبیقی متعارفی[2]) استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که از بین عوامل مختلف فیزیوگرافی (شیب، جهت و ارتفاع از سطح دریا)، عامل شیب از مهم ترین عوامل فیزیوگرافی در استقرار گونه هایی نظیرphylitis scolopendrium وpolystichum aculeatum و در صورت عدم حضور دو گونه peteridum aquilinum ، pteris cretica عامل جهت مهم ترین عامل در استقرار گونه asplenium adiantum مطرح می­باشد. بحث و نتیجه گیری: گونه­های athyrum filix- femina، phylitis scolopendrium و polystichum aculeatum در مناطقی که مقادیر متغیرهای اسیدیته، ماده آلی و درصد شیب، زیاد باشد مشاهده می­شوند. به عبارت دیگر استقرار گونه­های سرخس ماده، زنگی دارو و سرخس خاردار،  تحت تأثیر سه عامل محیطی اسیدیته، ماده آلی و درصد شیب می­باشند. هم چنین گونه belechnum spicant در مناطقی که از نظر بافت خاک سبک (شنی) باشند و گونه­های  asplenium adiantum-nigrum  و polystichum aculeatum در خاک هایی با بافت سنگین (رسی) دیده می­شوند 5- dca 6- cca